ΟΙ ΛΕΜΟΝΑΝΘΟΙ

                                         «ΟΙ…ΛΕΜΟΝΑΝΘΟΙ».

                                           Του Μπάμπη Κ.Μώκου

Η παλιά ζωή έπαψε δυστυχώς να απλώνεται όπως κάποτε αισθαντικά στη Λαμία μας.Τα  σπουδαία νεοκλασικά με τις ονειροπόλες σοφίτες , πάνε πιά,

εδώ και χρόνια φαγώθηκαν  απ’ την αντιπαροχή.
                                        Απ’ τα Πηγαδούλια ως τη σιταγορά (το Πάρκο),την
πλατεία Διάκου και τον Αη Δημήτρη ,την Παναγιά Δέσποινα και τον Αη Νικόλα ,ως λίγο πάνω απ’ τα σιδηροδρομικά «σίδερα»,άρυθμη ,άναρχη οικοδόμηση «σκότωσε» την ιστορία αυτής της σπουδαίας πόλης,την πολιτισ
μικότητα ,την ευρεία ανεπανάληπτη εθιμικότητά της.Ηρθε και η αστικο
ποίηση «επιασε αγκαζέ»…αγκάλιασε τον άθλιο νεποτισμό ντόπιων , αλλά  και όσων από  γύρω –γύρω …ενέσκηψαν και της κατάφερε το τελειωτικό χτύπημα. Την κακοφόρμισε,τη…σκότωσε…
     Τα κατακκόκινα γεράνια και οι αζαλέες δεν ομορφαίνουν πιά αυλές.
Πού να βρεθούν  αυλές;Και οι γωνιές της πόλης δεν μυρίζουν πιά
αγιόκλημα και γιασεμί…Πού το υπέροχο άρωμα ,η εξαίρετη μυρωδιά από
τις νεραντζιές και λεμονιές ,τους  λεμονανθούς  που αγκάλιαζαν κάθε γωνιά της πόλης και σου έσπαγαν καθημερινά τη μύτη;
   Που είναι άραγε τα σπουδαία αρχοντικά με τις Βενετσιάνικες επιρροές,
άλλα σε ρυθμούς της κλασσικής αρχαιότητας , πολλά  ακόμα  και με επιρ
ροές της μεσαιωνικής Ευρώπης; Που είναι οι νοσταλγικοί περίπατοι στα
γρανιτένια καλντερίμια ,στα ομορφοσόκκακα της πόλης μας;
   Βορά κι’ αυτά στην μεταπολεμική βίαια, πρόχειρη, άθλια οικιστική ανάπ
τυξη που τότε ταλαντεύονταν , ακκροβατούσε ανάμεσα στον οικιστικό εξω
ραισμό και τον κοινωνικό καθωπρεπισμό…Και που δυστυχώς ακόμα και ως
τα σήμερα η…ταλάντωση και οι…ακκροβασίες συνεχίζονται.
    Φώναζε, το έλεγε κάποτε με φωνή στεντόρεια ο συχωρεμένος ο Τζιλαλής:
«-Να δείτε συμπολίτες που θα έρθει για την Λαμία μας η στιγμή, που εμείς
σαν πόλη θα τη θέλουμε , ενώ εκείνη δεν θα μας…θέλει!..».
       Τώρα ,αυτό που μας μένει είναι το…ταξίδι. Νοσταλγικά να γυρίζουμε
πίσω το μυαλό μας  .Τώρα πιά που ο χρόνος αποτυπώνεται με την υψηλή αισθητική  της μνήμης για τα βιώματα και τις ιστορίες των ανθρώπων αυτής της περήφανης πόλης. Τώρα οι ελάχιστοι γηγενείς  ψάχνουμε το καράβι που
θα μας ταξιδέψει στη θάλασσα των αναμνήσεων κύρια πολιτιστικών .Ελάχι
στοι ,ωστόσο,« επιβάτες» συνειδητοποιώντας την καταστροφή εμμένουν και
επιμένουν σε επανόρθωση. Είναι δυνατή; Πολλοί αδιαφορούν .Αλλοι λένε
αδύνατον!..Πάντως όσοι το πιστεύουμε ,πασχίζουμε για δρώμενα,συνεχή
δρώμενα .Με προτάσεις απλές , λειτουργικές ,γόνιμες .Οι πόλεις δεν είναι τα κτίρια.Είναι οι άνθρωποί τους. Είμαστε εμείς .Μακάρι να το καταλάβουμε όλο και πιο πολλοί.Υπάρχει ακόμα καιρός.
    Προσβάλαμε και εξακολουθούμε να παρακολουθούμε απαθείς την «προσ
βολή» της μνήμης αυτής της πόλης. Όμως η ιστορική μνήμη αναπόσπαστα δεμένη με την πολιτιστική μνήμη έχει…ψυχή και όποιος την διαβάλλει η την
καταπατά η την καταχράται.Τότε η μνήμη …εκδικείται.
   Η Λαμία  εχει πρό πολλού εγκαλείψει το αισθησιακό και αισθαντικό.Εμείς
οι κάτοικοί της χρόνο με τον χρόνο κινδυνεύουμε να συνθλιβούμε  σε γρα
νάζια απάθειας , πολιτιστικής απραξίας,πολεοδομικής αυθαιρεσίας   και
εμφανούς κακογουστιάς.Τα πάντα εχουν συρρικνωθεί σε δυό πλατείες και
δυό δρόμους.Παραπέρα τίποτα.Λές και ο διαβήτης του χρόνου έκλεισε δια
παντός.Λες και η γύρω κυκλοτερής επέκτασή της σημαίνει και καλά πρόοδο
η κοινωνική αναβάθμιση. Λές και πέρα από το «ιστορικό κέντρο»(ποιο αλή
θεια ιστορικό κέντρο), δεν ζούν άνθρωποι με ανάγκες ,αλλά και ενδιαφέρο
ντα. Ανθρωποι που –συνειδητά- σπάνια πλέον αρνούνται  να αναγνωρίσουν
τον υστερομοντερνισμό  κάποιων άθλιων κατασκευών ,κυρίως στο κέντρο.
    Και κατάντησε η Λαμία μας , ναι «κατάντησε» πειραματικό οικιστικό πε
δίο ,κατά τα σχέδια κάποιων «ξενοσπούδαχτων» τεχνικών.Που στο όνομα
λέει, αναβάθμισης και λειτουργικότητας  προσαρμοσμένης στις ανάγκες
των καιρών πρέπει η Πλατεία Πάρκου να έχει πλέον χρώμα… Φλωρεντίας.
Δεν θέλουν να καταλάβουν αυτοί οι θιασώτες του ξενόφερτου αρχιτεκτο
νισμού πως η Λαμία είναι Ρούμελη . Και η Ρούμελη είναι …Λαμία.  Κρίμα…
Και στενεύουν τους …στενεμένους δρόμους,φτιάχνοντας …παρτέρια  με
…αγριοκαρμπολάχανα ,βά
ζοντας διαχωριστικά από «καλαίσθητες» σιδεριές .Κι’ άμα δεν προσέξεις,
λίγο θέλει να κοπανήσεις απάνω και ύστερα να ψάχνεσαι για το τι φταίει.
Ασε που περπατώντας σε κεντρικώτατα σημεία ,ο ένας σκοντάφτει πάνω στον άλλο, αφού για τους διαβάτες τα πεζοδρόμια σαν χώρο τα έχουν
πιά …καταπιεί  τα κάθε είδους ΚΑΦΕ.
   Οι παλιοί Λαμιώτες εχουν διαχειριστεί με πολύ σοφό τρόπο την ιστορική μνήμη.
Κι’ αυτό αποτυπώνεται καθαρά στην όνοματολογία των δρόμων  της πόλης:
Οθωνος,Καποδιστρίου,Σατωβριάνδου ,Ρήγα Φερραίου,Κολοκοτρώνη,Κα
ραισκάκη,Μακροπούλου ,Διάκου κ.α. Η Λαμία χαρακτηρίζονταν ανέκαθεν
σαν πόλη με όχι σημαντική οδική συμμετρία. Δεν είχε όμως εμφάνιση χαοτική. Αυτή όμως ήταν και η ομορφιά της .Τότε δεν έκοβαν δένδρα για
να φτιάξουν άχρωμα πλακόστρωτα.Η Λαμία μας ήταν όμορφη,είχε ιδιαίτε
ρο, δικό της χρώμα.Στερεοελαδίτικο χρώμα .Γι’ αυτό την είπαν  πρωτεύου
σα της Ρούμελης.Οι άνθρωποι της ήταν κοντά ο ένας στον άλλο .Ομως δεν
ασφυκτιούσαν,ανέπνεαν  ελεύθερα (από κάθε άποψη).
                                                                     Αν σήμερα θελήσει κανείς να κάνει από
τύπωση βιωμάτων ,απομνημόνευση μνήμης καλό είναι να εντρυφήσει σε…
παλίμψηστο .Κυρίως οι… άρχοντες  η οι κάθε είδους διοικητικά ειδικοί το
χρειάζονται . Όχι αύριο.Τώρα…
     Προτάσεις υπάρχουν, σύνθετες ,μπορεί και όμορφες. Υπάρχει
όμως βούληση ; Αλλωστε ,όμορφες πρότάσεις…όμορφα καίγονται!.
 Γράφω τα παραπάνω με νοσταλγία και παράπονο.Εγώ που πρίν
από 60 και παραπάνω χρόνια γεννήθηκα Πατρόκλου και Γκουαλέν
(έτσι έλεγαν τότε την οδό Βενιζέλου).
     Για μια πόλη που με γέννησε, με μεγάλωσε  και την …καμάρωνα.
Και που τώρα , με διώχνει , δεν με …θέλει.(Ετσι δεν είπε προφητικά
κάποτε ο Τζιλαλής;). Πάντως , όπου κι’ αν βρίσκομαι,σε κάθε τόπο,
με κάθε τρόπο,όσο …ανασαίνω,εγώ γι΄ αυτήν θα περηφανεύομαι.Κι’
ας επιμένει πως δεν με…θέλει . Εγώ θα την …θέλω και θα την αναπολώ.
Κι’ ας με διώχνει.Ομως που να πάω; Που θα βρώ άλλη Λαμία;